‘Altstadt is een begrip dat van generatie tot generatie wordt doorgegeven’

Aan het einde van een warme zomermiddag zijn een paar cafégangers op het podium . De meeste gasten zitten buiten op het terras. Tussen hen in zit cafébaas Luitzen Boonstra (62), druk in gesprek met wat vaste gasten. “Oh ja, jij zou vandaag langskomen, zag ik in mijn agenda staan. Schuif lekker aan!”

Boonstra, een Groninger die in Drenthe opgroeide, kwam op zijn achttiende naar de Lichtstad, om die vervolgens nooit meer te verlaten. Een groot aandeel daarin speelde ‘De Alt’, waar de eeuwige student begon als glazenwasser en zich opwerkte naar barkeeper, DJ, bandjescoördinator en sinds de jaren ‘90 bedrijfsleider. Vanaf het begin was hij aangetrokken door het café en het ‘alternatieve’ van ‘De Alt’.

“Dat was de tijd van de vleermuizen. Iedereen die zwarte kleren en mascara droeg en naar The Cure en Joy Division luisterde en een beetje funky was… Ja, die kwam naar de Altstadt. Maar in principe is iedereen hier altijd welkom geweest, dat typeert deze plek wel.”

Altstadt kreeg in 1984 een podium en groeide al gauw uit tot wat het nu nog steeds is: een alternatief eiland in een zee van kroegen die vooral Top 40 muziek draaien. “Hier op Stratumseind heeft elke kroeg wel een doelgroep: jongeren tussen de 18 en 25, singles, of juist veertigplussers. Maar bij ons is iedereen welkom, van de achttienjarige tot de zestigplusser. Daarbij vinden we sfeer belangrijker dan inkomsten: liever honderd man binnen die één biertje drinken, dan tien die er tien drinken. Wij trekken dan ook vooral muziekliefhebbers aan.”

En dat is niet gek, want de Altstadt staat bekend als kweekvijver voor jong muzikaal talent, zowel van Nederlandse bodem (denk aan bands als HAEVN en Kensington), als buitenlandse acts. Zo werkt Altstadt samen met verschillende festivals, maar ook met Effenaar, waarmee ze samen opkomend talent de kans bieden om hun stappen te maken totdat ze klaar zijn om de podia van Effenaar te trotseren.

“Zo hadden we hier zeven jaar geleden Tamino spelen, toen een veelbelovende act”, zegt Boonstra. “Erg leuk, ik was vorige maand op Best Kept Secret en daar stond ‘ie ook.” Altstadt is dan ook een van de weinige oude Eindhovense kroegen die nog overeind staan én livemuziek hebben. “Waar het Stroomhuis de focus legt op punk en Café Wilhelmina op blues-rock, richten wij ons op de indiebandjes. Als wij hier een bandje laten spelen, verwachten we ze volgend jaar op Lowlands.”

Maar qua genres blijft het in De Alt niet beperkt tot indiebands, vertelt Boonstra. “Nu zijn we in gesprek met wat jongere DJ’s om drum ‘n bass en disco-avonden te houden. Ook hebben we ‘hardere’ genres als metal en punk. Eind november treedt Tusky hier op, een punkband die ook in 2018 bij ons het podium beklom.”

Het ‘iedereen-is-welkom’ beleid en een breed scala aan muziekgenres zorgt ook voor een breed publiek bij de Altstadt. Dat is volgens Boonstra onder te verdelen in een aantal subgroepen: de nieuwste zijn de ‘regenboogjongeren’, zoals hij ze zelf noemt: “Die voelen zich hier toch wat meer geaccepteerd dan in het mainstream-gebeuren op Stratum.”

Ook de expats en de buitenlande studenten vinden hun weg naar De Alt, net als de meer excentrieke types. “De stray cats!”, zegt Axel van der Meer (56), een vaste klant die inmiddels is aangeschoven. “Dat iedereen hier welkom is, betekent ook dat je menig lone wolf aantrekt. Dat zijn de mensen die maandagmiddag de weg naar het café weten te vinden. Dat geeft een plek als deze toch nog wat extra kleur.”

Boonstra knikt. “Een paar avonden terug hadden we hier iemand uit Afrika die zichzelf een sjamaan noemde en bezoekers uit het café wilde ‘helen’. Soms bezorgen deze types wel wat overlast en moeten we de politie bellen. Maar we weren ze zeker niet.”

Dan zijn er nog de Effenaar Club Card-houders, waar Van der Meer bij hoort, die met hun pasje toegang hebben tot optredens in Effenaar’s Kleine Zaal en externe locaties waar zij programmeren, en dus ook de Altstadt. Vaak zijn dit bezoekers die er al decennialang komen. “Ik weet nog dat ik hier als vijftienjarig menneke binnenliep en Luitzen bier stond te tappen achter de bar. Als schoolkinderen mochten wij onze jassen en tassen achterin op een berg stapelen. We waren hier welkom, zolang we geen problemen maakten. En tegelijkertijd was er toen al een sterke sociale controle: er werd op je gelet.”

En zonder de trouwe bezoekers zou Altstadt er niet meer staan. Het podium ging door de coronacrisis in 2020 failliet, maar werd gered door een kleine groep geldschieters die er al jarenlang kwamen. Die wilden niet dat er iets veranderde aan het recept van Altstadt en zo werd Boonstra ook na redding weer geïnstalleerd als bedrijfsleider. Toch wordt het café vooral als collectief gerund, zegt hij. “Er is een hele groep mensen om me heen die heel betrokken is bij het café.”

Wel is er na corona het een en ander veranderd in het café: de wc’s zijn uitgebreid en naar boven verplaatst, en de trap is vervangen. “Dat moest wel”, zegt Boonstra. “De gemeente kwam hier kijken en stelde vast dat de verdiepingsvloer op instorten stond.” Inmiddels kan het pand, dat uit de zestiende eeuw komt en een van de tien oudste gebouwen in Eindhoven is, er weer vijftig jaar tegenaan.

Terwijl Boonstra een knuffel krijgt van een bezoeker, geen vreemd gezicht tijdens dit interview, vertelt Van der Meer over unieke status van de plek. “Hoeveel originele cafés staan er nog in de stad?! Niet veel, en Altstadt is daar één van. Vaak zijn Eindhovense kroegen van eigenaar gewisseld en is daarmee de stijl en het publiek veranderd. Maar hier geldt al vijftig jaar hetzelfde recept.”

En Eindhoven heeft het een en ander te danken aan deze plek. Zoals het Koningsdag-feest in de stad, inmiddels een van de grootste in Nederland. Dat begon in de jaren ‘90, toen Altstadt met vijf andere cafés op Stratumseind samenwerkte en er een straatfeest ontkiemde.

“Dat werd echt een hit!”, zegt Boonstra. “Elk jaar groeide het, en eind jaren ‘90 stond het hier al propvol en hadden we een hijskraan met een DJ staan. Uiteindelijk werd het zo groot dat bij een incident er geen brandweer-of ziekenhuiswagen meer langs zou kunnen. Dus toen ging de gemeente zich ermee bemoeien; nu zijn er elke Koningsdag meer dan 100.000 bezoekers in de stad.”

De toekomst en het verleden blijven in de Altstadt met elkaar verweven, dat is duidelijk. Maar hoe behoud je als café ook de oudere bezoekers? Het is een van de vragen waar Boonstra en kompanen bewust mee bezig zijn. “Daarvoor hebben we het concept ‘Op tijd’ bedacht, op elke laatste vrijdag van de maand vragen we DJ’s die bezoekers van de oude stempel nog kennen. Zo draaide hier laatst DJ Stef van de Ven, die hier nog plaatjes draaide toen ik achttien was. Hetzelfde proberen we met bandjes van vroeger.”

Volgens Boonstra gaat dat Altstadt goed af, de oudere generaties vasthouden. Zo goed zelfs, dat ook hun kinderen de weg naar het café vinden. “Laatst kwam een negentienjarig meisje heel enthousiast naar me toe. Je zag mensen al kijken: ‘Waarom staat die oude vent met zo’n jong meisje te praten?’ Dat was dan een dochter van een vriend van mij. Een andere keer hadden we een 18-jarige DJ, ook de dochter van een oud-medewerker. Altstadt is een begrip dat van generatie tot generatie wordt doorgegeven. We zijn hier een familie, zonder echt een familie te zijn.”

En dat is juist hetgeen wat Boonstra als nieuwkomer in de jaren ‘80 naar Altstadt trok. “Het mooie is dat Eindhoven altijd een plek is geweest waar nieuwkomers welkom zijn. Of het nou de Drenten waren die in de jaren ‘50 voor Philips kwamen werken, of de Turken en Marokkanen jaren later, of de Indiase mensen en de Roemenen en Bulgaren van nu… Wij hebben dat recept bij Altstadt verfijnd. Tijdens een borrelavondje deden we een kleine enquête om te zien waar iedereen vandaan kwam. Wat bleek? De enige geboren Eindhovenaar was een Turkse jongen!”

Om het beproefde recept in Altstadt gaande te houden is Boonstra al voorzichtig op zoek naar een opvolger. Zelf wil hij zich nog vijf jaar met het café bemoeien: “Na de coronacrisis beseften veel mensen dat ze veel meer geld kunnen verdienen buiten de horeca. We hebben nu twee mogelijke opvolgers op het oog, maar we maken geen overhaaste keuzes. Eigenlijk zijn we op zoek naar iemand als ik die hier begon: een gek die toch niks beters te doen had. Probeer die nu maar eens te vinden.”